Öncelikle kullandığım veriye değineyim. Biz bu çalışmada Ekonomist Endeksleri verilerini kullanıyoruz. Ekonomist Dergisi ve Gündüz Capital'in ortak ürünü olan Ekonomist Endeksleri Türkiye finans piyasalarında önemli bir eksikliği dolduran bir girişimde bulunarak hisse senedi ve sabit getirili varlıkları da içeren onlarca endeks oluşturmaktadırlar. 2007 yılına dek giden endekslerin geçmiş değerleri sitelerinden ücretsiz olarak yayınlanmaktadırlar. Dataların detaylı açıklamaları da web sitelerinde verilmiştir.
Şimdi gelelim yazımızın ana konusuna. Bu yazıda sektör korelasyonları üzerinde duracağız. İki varlık arasındaki ilişkinin bir ölçütü olan korelasyonlar portföy oluşturan yatırımcılar için önemsenmesi gerekir diye düşünüyoruz. Çok yüksek korelasyonlu senetlerin portföy içine konulması getiri/risk oranının düşük kalmasına neden olduğundan dolayı yatırımcılar yüksek korelasyonlu yatırım araçlarını aynı portföyde tutmaktan kaçınmalıdır (bütün yumurtaları aynı baskete koymayın). Bizim burada verdiğimiz yaklaşım oldukça basitleştirilmiş bir şekli olsa da Markowitz'in Nobel ödülü kazanmasına vesile olan Modern Portföy oluşturma teorisinin temelini oluşturur.
Aşağıdaki verilen tabloda sektörlerin birbiri arasındaki günlük getiri korelasyonları renk kodlu olarak verilmiştir. Tabloda gözüken kırmızya yakın tonda verilen değerler yüksek korelasyonlu sektörleri, sarı ve özellikle yeşil renklerde diğerlerine göre düşük korelasyonlu sektörleri verir. Şunu not edelim ki bazı korelasyonların en büyük etkileyicisi 2008 sonundaki kriz ortamı olabilir.
Aşağıdaki tabloda gözüktüğü üzere, spor sektörü diğer sektörlerle çok düşük bir korelasyona sahiptir. Buna herhalde çok şaşırmamak gerekiyor zira yalnızca 4 senedi barındıran spor endeksi her sene bir ya da iki senedin volatilitesinin esiri olarak borsadaki diğer sektörlerden çok farklı hareket edebilmektedir (Örnek olarak 2009 senesinin en çok kazandıran hisse senedi olan Beşiktaş).
Spor endeksi dışındaki diğer korelasyonlar genellikle oldukça yüksektir ve fakat daha dikkatli bir bakış bazı sektör gruplarının korelasyonlarının gruplaştığını göstermektedir. Örnek olarak Banka ve Mali arasındaki korelasyon 0.99 iki sektör arasındaki en yüksek korelasyondur. Bunun yanı sıra Sınai ve Holding sektörleri genel ekonomik durum hakkında iyi göstergeler olabileceğinden diğer pek çok sektör ile yüksek korelasyon göstermektedir.
Yukarıda bahsettiğimiz korelasyon gruplaşmalarını cluster analizı kullanarak görsel olarak daha kolay gözleyebiliriz. Biz burada Ward'ın hiyerarşik cluster analiz yöntemini kullandık ve günlük getirilerine göre sektörleri gruplayıp aşağıdaki tabloyu elde ettik.
Görülebileceği üzere 17 endeks kabaca 5 ana gruba ayrılabilir.
1. Banka, Mali
2. Spor
3. Yat. Ortaklığı, Kağıt, GMYO, Teknoloji, Tekstil
4. Hizmet, Ticaret
5. Metal, Gıda, Holding, Makina, Tas, Kimya, Sınai
Bu analizi yapmadan önce eğer bize 17 sektörü 5 gruba yerleştirin deselerdi 1., 2. ve 4. grupları tahmin edebilirdik ve fakat 3. ve 5. gruplamalarında bizi şaşırtan birkaç sonuç var. Özellikle 3. grup ve Gıda sektörünün son grupta yer alması (bizce Gıda sektörü tek başına grup olabilirdi) şaşırdığımız noktalardan. Ama yukarıdaki grafiğe bakılınca zaten bu grupların belirlenmesinin diğerleri kadar kesin olmadığı ve ideal olarak daha detaylı gruplamaya gidilmesinin gerektiği görülübelir.
Bireysel yatırımcılar portföy oluştururken eğer yüksek getiri bekledikleri hisselerin yanı sıra korelasyonlara ya da yukarıda verildiği basit hali ile gruplamalara da dikkat ederlerse getiri/risk açısından daha avantajlı bir konuma geçebilirler.
Önemli Not: Burada yapılan analiz genel bir bilgi vermek amacıyla, analiz yöntemlerinin ve bazı kavramların anlatılması amacıyla bazı önemli varsyasımlarda bulunmuştur. Gerçek yatırım ortamında göz önünde bulundurulması gereken daha pek çok değişken vardır.
